یا ستار العیوب

خشم در اصل نیرویی است دفاعی که برای دفاع از خود یا پاسداری از حق در نهاد انسان گذارده شده با ولی چون از محور اصلی خویش خارج گردد، تبدیل به یکی از رذایل بزرگ اخلاقی می‌شود و رذایل دیگری را به همراه می‌آورد. بنابراین اگر خشم در جهت پاسداری از حق و دفاع از چیزی باشد که دفاع از آن عقلاً و شرعاً ضروری است. از جمله فضایل اخلاقی است امّا اگر بر مبنای خودخواهی به وجود آید، مادر بسیاری از رذایل می‌شود. بنابراین کسی که هرگز خشم به سراغ او نمی‌آید، و در برابر تمامی صحنه‌ها بی‌تفاوت و آرام است، او انسان کاملی نیست. خشم در مواجهه با ظلم و تعدی و در مقام دفاع از حقیقت، به شرطی که شکل افراطی به خود نگیرد و انسان را از محور اعتدال خارج نکند، ناشی از بیداری دل و حساسیت در برابر حق و باطل است یا ستار العیوب...ادامه مطلب

کلید واژه ها: خشم و غضب - عفو و بخشش - کنترل غرائز- کظم غيط – صبر - بد خلقی مفاهیم موجود درخشم که از عوامل و موانع خشمگینی محسوب می شوند. · خشونت ·  خودباوری ·خودرایی ·خیرخواهی و خیر اندیشی ·خاموشی · شادمانی · شمادت · شوخ طبعی · مدارا با مردم ·  ملایمت ·مخالفت ·مثبت اندیشی · مچ گیری ·ملامت ·مهم و مفید بودن ·تهدید ، تحمیل ، تحقیر ، توجه کردن ، تمجید ، تدبیر ·صفا و صمیمیت ، صداقت ، صراحت خشم از منظر قرآن کریم و ائمه اطهار (ع) 1- در سوره آل عمران آيه 134 چنين آمده است :متقين كساني هستند كه در راحت ورنج انفاق مي كنند وخشم خود را فرو مي برند واز خطاي مردم مي گذرند و خداوند نيكوكاران را دوست مي دارد یا ستار العیوب...ادامه مطلب

گاهی خشم انسان خشمگین، سبب می شود او به گناهان دیگری چون انتقام خواهی، کینه جویی، حسد و... کشیده شود. چنان که حضرت علی علیه السلام می فرماید: «آگاه باش که خشم و غضب تو را به ارتکاب گناه وادار نکند؛ چرا که در نتیجه خشمت شفا می یابی، ولی دینت بیمار می گردد». اگر انسان از کسی ناراحت می شود، نباید به خاطر آرامش و تسکین دل خود، به دیگری تهمت ناروا بزند؛ زیرا فرد در این حالت گاهی گناهان بزرگی را نیز مرتکب می شود: « چه چیز از خشم و غضب سخت تر است؟ همانا مرد غضب می کند و بر اثر آن مرتکب قتل می شود و یا زن پاکدامنی را متهم می سازد.» در همین زمینه آورده اند: «کشتی ای که به گرداب افتاده و گرفتار توفان های شدید و وحشتناک و امواج هول انگیز شده است، به خلاص و نجات نزدیک تر است از کسی که شعله خشمش برافروخته گشته است». یا ستار العیوب...ادامه مطلب

گاهی ممکن است انسان خشمگین به دلیل شدت خشم، از دین خدا برگردد و به مقدسات آن، از جمله قرآن و پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام توهین و اهانتی بکند و بر اثر این جهل و ناسپاسی، نور ایمان در ضمیرش بی فروغ گردد و به وادی کفر و پرتگاه هلاکت و نیستی روی نهد. این شخص زمانی متوجه خطا و اشتباهش می شود که دیگر پشیمانی سودی ندارد.

مرحوم کلینی رحمه الله از امام محمد باقر علیه السلام روایت می کند که ایشان فرمود: «انسان به خشم می آید و در آن پیش می رود، راضی نمی شود تا آنکه داخل آتش شود».

یا ستار العیوب...

امام محمد غزالی در کیمیای سعادت می گوید:

اصل خشم و غضب از آتش است که زخم آن به دل می رسد و نسبت آتش با شیطان است، آنجا که گفت: «خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طینٍ»(اعراف: 12) و کار آتش حرکت و ناآرامی است، در حالی که کار گل و خاک سکون و آرامش است و هر کس خشم بر او غالب شود، نسبت و شباهت او با شیطان بیش از آدم است.

یا ستار العیوب...

توجه داشتن به انگیزه و سبب خشم و دریافتن اینکه شیطان در ایجاد و شعله ور شدن آن سهیم است، انسان را از هر گونه حرکت نا به جا و ناشایست که نشان دهنده عجز و درماندگی او در برابر شیطان است، بازمی دارد. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در همین زمینه می فرماید: «خشم، شراره ای است از سوی شیطان». حکایت می کنند: روزی شیطان در نظر عبد اللّه بن حنظله آمد و گفت: می خواهم چیزی به تو بیاموزم! عبداللّه گفت: من هیچ نیازی به آموختن از تو ندارم. شیطان گفت: عبداللّه ! دقت کن اگر حرفم خیر بود، قبول کن وگرنه، از خود بران. سپس گفت:ای پسر حنظله! از غیر خدا تقاضا و تمنا نداشته باش و به هنگام خشم مراقب باش که به کجا کشیده می شوی. یا ستار العیوب...ادامه مطلب

گاهی خشم انسان، معلول احساس غرور و تکبر، حسادت، طمع، سرزنش و... است. برای مقابله با خشم و پی آمدهای ناخوشایند آن باید با این صفات و رذایل اخلاقی مبارزه کنی. افراد متکبر و خود خواه در ذهنیت خویش تصوری ایدئال، از خود و به تبع آن،توقعات بالایی از اطرافیان خود دارند. در نتیجه، با کوچک ترین ناکامی و بی احترامی، احساس می کنند که هویت ایدئال آنها نادیده گرفته شده است. ازاین رو در مقام دفاع از آن هویت جعلی و خود ساخته برمی تابند، توده خشمشان تحریک می شود و به صورت اهانت و پرخاشگری نمایان می گردد. بنابراین برای از بین بردن این رذایل اخلاقی باید سریع اقدام کرد و اولین گام برای تحقق این تصمیم، عمل به فضایل اخلاقی است که کم کم صفات ناشایست را در انسان محو و کم رنگ می سازد، به عنوان نمونه برای مبارزه با کبر و غرور باید فروتنی را در خود پرورش داد. البته درمان هر یک از این منش ها، نیازمند مراقبت و تحمل سختی های بسیار است و لازمه مراقبت، شناخت زشتی این صفات ناپسند است تا فرد همواره حس تنفر از آنها را در خود حفظ کند و در مرحله بعد برای کسب فضایل، زمان زیادی را صرف کند تا نیکی ها در وجود وی به صورت عادت یا ستار العیوب...ادامه مطلب

خشم، از ضعف نفس و ضعف عاطفی انسان خشمگین حکایت دارد و به هیچ وجه نشانه توان مندی و نیرومندی نیست. بنابراین، کسانی که می خواهند احساس غرور و عزت و ارزشمندی داشته باشند و قدرتمند و شجاع تلقی شوند، شایسته نیست به امری که نشانه عجز و ناتوانی است روی آورند. این آگاهی سبب می شود فرد هنگام خشم، خود را از درون کنترل کند. سعدی می گوید: یکی از صاحب دلان، پهلوان وزنه برداری را دید که در وزنه برداری بی نظیر بود ولی از نظر روحی به قدری ضعیف و عاجز بود که روزی شخصی یک بار به او ناسزا گفته بود و او آن چنان خشمگین شده بود که از شدت خشم، کف از دهانش خارج می شد و به خود می پیچید. صاحب دل از شخص پرسید: چرا این پهلوان این گونه بی تاب شده است؟ او در پاسخ گفت: به خاطر اینکه یک نفر به او دشنام داده است. صاحب دل گفت: این فرومایه هزار من سنگ برمی دارد و طاقت یک بار سخن ندارد. ;لاف سر پنجگی و دعوی مردی بگذار ;عاجز نفس، فرومایه، چه مردی، چه زنی؟ ;گرت از دست برآید دهنی شیرین کن ;مردی آن نیست که مشتی بزنی بر دهنی یا ستار العیوب...ادامه مطلب

دوری از مصاحبت افراد خشمگین و عصبانی و هم نشینی با افراد بردبار و صبور، به عنوان یک عامل اخلاقی ـ اجتماعی، نقش بازدارنده ای در برابر خشم دارد؛ زیرا تجربه ثابت کرده است که هم نشینی با انسان های خشمگین و پرخاشگر سبب اثرپذیری فرد از گفتار و کردار ایشان و بروز احساسات همانند آنان می شود و برعکس، دوستی و هم صحبتی با افراد صبور و دارای طمأنینه، افراد خشمگین و عصبانی را آرام و تعدیل می کند. در حدیثی آمده است: « هر گاه بر یکی از برادران دینی ات سه بار خشم بگیری و او خویشتن داری کند و بر تو بی ادبی نکند، او را به عنوان دوست خود انتخاب کن». یا ستار العیوب...ادامه مطلب

سرکوبی و فرو بردن خشم در زمان شروع آن آسان تر است و هنگامی که شدت پیدا کند و شعله ور شود، از کنترل و اختیار فرد خارج می شود. بنابراین پیش از آنکه این حالت در فرد شدت یابد و آتش آن، نور ایمان و عقل را خاموش سازد، باید به رویارویی با آن پرداخت.

یا ستار العیوب...